Konserwatywna Społeczność Żydowska w Polsce

Miriam

Minal rok i zblizaja sie Wielkie Swieta 5774... Zaczynaja sie wieczorem we srode 4 wrzesnia 2013, pierwszy dzien Rosh HaShana - w czwartek 5-tego, zas w piatek 6-tego wrzesnia - drugi dzien Swiat, po czym Szabat, i - jak co roku - Post Gedalii wypadajacy w tym razem w niedziele 8 wrzesnia, gdyz w Szabat z reguly (poza Yom Kippur) nie poscimy...
Zapraszam i zachecam do przypomnienia sobie wymagan, tekstow modlitw i czytan z Talmudu, jak i przepisow kulinarnych - juz czas NAJWYZSZY Wink

zaczac przygotowania!!

UWAGA, W ROKU 2013, 4 WRZESNIA w SRODE WIECZOREM ZACZYNA SIE ROSH HaSHANAH 5774, I dzien Swieta wypada w CZWARTEK, a wiec - skoro to nie jest Shabbat, bedziemy dac w szofar i dokonamy taszlich w Pierwszy Dzien Swieta Very Happy

Pozostale informacje z ubieglych lat sa jak najbardziej aktualne.
ZYCZE RADOSNEGO I SPOKOJNEGO SWIETOWANIA!!
LE SHANAH TOVAH!!

Powoli dobiega konca rok 5773; w haftarach JUZ ZA CHWILE
spotkamy sie ze slowami pocieszenia, po Tisza B'Av (poczatek juz w poniedzialek wieczorem 15 lipca! To tylko 2 tygodnie od dzis!) - zazwyczaj przygotowujemy sie na Nowy Rok Zydowski.

W Judaizmie az 4 razy w roku spotykamy sie z jakims nowy rokiem.
Najwazniejsze z nich przypadaja na wiosne, w miesiacu Nisan, kiedy wspominajac Wyjscie z Micraim swietujemy Pesach, oraz jesienia - w miesiacu Tiszri. Rosz Haszana to podsumowanie roku ubieglego i 'zaplata' za dobro i grzech. To tez wspomnienie dziela Stworzenia Swiata.

Dlaczego Wielkie Swieta?
Bedziemy swietowac z przerwami ponad miesiac...
Od dwudniowego Rosz Haszana, poprzez Post Gedalii, Jom Kippur, siedmiodniowe Sukkot uzupelnione o osmy dzien Szemini Aceret, az do Simchat Tora, w tym roku dodatkowo przedluzone o Szabat Bereszit.
Ogrom przezyc duchowych i wielkie zadanie, w sytuacji gdzie o kazda potrzebna rzecz trzeba zatroszczyc sie w Polsce zawczasu. Dlatego podejmuje ten temat juz teraz.

Rok 5774 rozpocznie sie wg kalendarza swieckiego w srodowy wieczor 4 wrzesnia 2013, CZWARTEK i PIATEK to dwa dni Swieta, PO NICH - SZABAT, zas w NIEDZIELE 8 IX - Post Gedalii (Post Gedalii jest to tzw. pol-post, od switu do zmierzchu, z powodu wypadajacego natychmiast po Swieice Szabatu - przeniesiony na niedziele!).
Czas przed Jom Kippur nazywa sie Jamim Noraim, Straszne Dni, za chwile wyjasnie, dlaczego taka nazwa...

W tym roku Yom Kippur wypada w sobote, w piatek wieczorem, 13 wrzesnia 2013 rozpocznie sie Jom Kippur, Dzien Pojednania, potrwa do zmroku sobotniego 14 IX 2013 - i to juz bedzie calodobowy Post, jak bylo w Tisza B'Aw...

Natomiast Sukkot trwa w tym roku od srodowego wieczoru 18 wrzesnia 2013 po nastepna srode wieczor - 25 IX (Hoshana Rabba), po czym w czwartek 26 IX mamy Szemini Aceret.
W piatek 27 IX 2013 zakonczy cykl swiateczny swietem Simchat Tora, zwienczony Szabatem Bereszit!!
W tym roku 5774 od jego rozpoczecia HaShem obdarza nas obficie czasem wolnym od codziennosci i szansa na duchowy wzrost!

ZAJMIJMY SIE NAJPIERW TYM, CO NAJBLIZSZE, przygotowaniami do Rosz Haszana.
Wraz z dniem 1 Elul wypadajacym juz we srode 7 sierpnia rozpoczniemy proces oczyszczania sie z grzechu, powrotu do Boga i Tory, poprawy, przepraszania i przebaczania sobie nawzajem, naprawiania krzywd.
Tak, abysmy byli gotowi, duchowo oczyszczeni na dzien Rosz Haszana, kiedy to Bog 'zapisuje nas' do jednej z trzech Ksiag.
Doskonale dobrzy znajda sie od razu w Bozej Ksiedze Zycia, zatwardziali grzesznicy, odrzucajacy pokute i poprawe - beda wpisani do Ksiegi Smierci. Reszta, sredni, mysle ze moge powiedziec: tacy jak my, znajda sie w stanie zawieszenia i oczekiwania. Zaleznie od postawy w tych 10 dniach od Rosz Haszana do Jom Kippur, znajda sie w jednej lub drugiej Ksiedze... Dlatego wlasnie nazywa sie ten czas Jamim Noraim, Straszne Dni, gdy wazy sie nasz los, gdy osadzany jest swiat i wszelkie stworzenie...

Zanim zajme sie teologicznymi przeslankami Swieta, pozwolcie, ze wymienie, czego bedziemy potrzebowac na Rosz Haszana. pozniej wroce do tej sprawy aby przygotowac Was na Jom Kipur i Sukkot.

Najbardziej - poza pokuta - mysle ze potrzebujemy wiedzy, jak spedzic ten czas zgodnie z Boza wola, poboznie a dla nas pozytecznie. Kto czyta po angielsku, znajdzie wiele praw i wskazowek w Machzorze, modlitewniku na Rosz Haszana. Niestety, sa tylko hebrajsko-angielskie, nie ma jeszcze polskich tlumaczen. Dlatego zamyslam o serii kilku tekstow, zeby przekazac Wam, co mialam szczescie i okazje nauczyc sie.
Wszak zbyt dlugie teksty czyta sie ciezko...

Charakterystyczne dla Rosz Haszana jest decie w szofar. Musi to byc rog barani, poniewaz rogi bydlece przypominaja grzech zlotego cielca.
W Judaizmie wierzymy, ze dzwiek szofaru z jednej strony sklania nas do pokuty, z drugiej - Medrcy mowia, ze sam Bog na dzwiek szofaru 'przesiada sie' z Tronu Sprawiedliwosci na Tron Milosierdzia...
Poza tym dzwiek ten przypomina nam nadanie Tory, kiedy to nasi przodkowie 'WIDZIELI' dzwieki szofaru... A takze zapowiada szofar, jaki zabrzmi w Dniach Mesjanskich.
Uzywamy zas rogu baraniego przez pamiec Akedy, zwiazania Icchaka, ktorego na oltarzu zastapil baran zaplatany w krzew rogami...
Jak widac - ogrom skojarzen i wymowna symbolika.
Jak dac w szofar - moze w nastepnym poscie.
Na e-Bayu byly niedrogie, w cenie okolo 40 dolarow. Zreszta nie kazdy musi miec prywatny szofar, nakaz dotyczy wysluchania decia, a nie osobistego trabienia. Jak z prawie kazdego pozytywnego nakazu zwiazanego z czasem - kobiety sa z tej micwy zwolnione. Co nie znaczy, ze nie moga trabic lub sluchac, ale NIE MUSZA.

Poniewaz na Rosz Haszana odziewamy sie w biel, najlepiej byloby zaopatrzyc sie w kittel, tym bardziej, ze uzywamy go i na Jom Kippur i pozniej na Pesach, potrzebuje go pan mlody w dniu zaslubin pod chupa, i wreszcie potrzebujemy go - do trumny...
Jesli nie uda sie nam zdobyc oryginalnego, mozna kupic fartuch lekarski i ozdobic go koronka przy mankietach i kolnierzyku. Ten oryginalny tak wlasnie wyglada... ostatecznie mozna po prostu ubrac sie na bialo.
Biale powinny tez byc w tym czasie nasze nakrycia na chalki.

Poniewaz potrzebujemy w tym roku 3 zestawy bialych swiec, a nie nalezy przycinac ich w swieto, jeszcze przed swietami przygotowujemy sobie trzy zestawy po 2 swiece. Ponadto, poniewaz w drugi wieczor nalezy zapalic swiece, ale nie nalezy rozniecac ognia - musimy miec przygotowana swiece plonaca ponad dobe, zapalamy ja na pamiec zmarlych z rodziny. Jesli nie uda sie nam takiej zdobyc - wyjsciem jest odpalenie zapalki od wiecznego plomyka w lazienkowym junkersie...

W pierwszy dzien swieta do obrzedu taszlich potrzebujemy garsc kawaleczkow chleba, ktore na znak oczyszczenia z grzechow wrzucimy do wody w ktorej zeruja ryby. Gdy Pierwszy Dzien Rosh HaShanah wypada w Shabbat - tashlih wykonujemy w Drugi Dzien... W kazdym razie nalezy pamietac, zeby nie robic suplow na torebeczce z chlebem, bo nie nalezy zawiazywac ani rozwiazywac wezlow... zastosujmy wiec jakis zacisk. Przygotujmy to sobie zawczasu.

Na ucztowanie swiateczne mozemy przygotowac co zechcemy, byle koszernie Wink

Jednak sa tez potrawy symboliczne, niezbedne na Rosz Haszana, nad ktorymi wypowiadamy odpowiednie blogoslawienstwa, modlitwy i zyczenia.
Poza OKRAGLA chalka i winem koszernym (lub sokiem winogronowym) potrzebujemy tym razem miod plynny, czastki jablek (i okragla chalke - symbolizujaca cyklicznosc i nieskonczonosc, i jablka bedziemy maczac w miodzie), granaty symbolizujace 613 Micwot, duszona marchewke z majerankiem, rybe z glowa lub przyrzadzona glowe jagniecia czy barana (brrr, Rolling Eyes

ja tam jestem wegetarianka, najwyzej ryba... Ale - co kto lubi...), daktyle. Z ciast dobre sa miodowniki, pierniki itp. Ale to juz niekoniecznie, mozna serwowac co kto lubi Very Happy

W Ksiedze Nechemji (Nechemiasza)8:1-10 Bog przypomina nam: 'poslijcie tez porcje temu, ktory nic gotowego nie ma'. I w tym jest istota Judaizmu!

Oczywiscie potrzebujemy tez Tore, pierwszego dnia czytamy Bereszit 21:1-34, a na Maftir - z drugiego Zwoju, Bemidbar 29:1-6. Haftara jest z I Samuela 1:1-2:10,
zas w drugi dzien takze Bereszit 22:1-24, i Bemidbar 29:1-6 (Maftir), a na Haftare z Ksiegi Proroka Jirmiji (Jeremiasza) 31:1-19

Ciag dalszy nastapi wkrotce, a tymczasem czekam na pytania, jesli cos jest niezrozumiale, poprawki jesli zauwazycie bledy itp. itd. Very Happy

I zycze owocnych przygotowan!

Mosze

Nastała cisza i stary Tag zaczął:
- W Jom Kipur na rynku zjawił się Żyd z kawałkiem świńskiego mięsa. Evil or Very Mad

I ten Żyd krzyczał na cały głos: „Patrzcie, co ja jem!”. Evil or Very Mad

Nikogo na rynku nie było, wszyscy siedzieli w synagodze osłabieni od postu i modlitwy. Tylko Rabin wyszedł do bezbożnika. Wink

Ukłonił się nisko i powiedział: „Synu mój, na pewno nie wiesz, co trzymasz w ręku”. Question

A bezbożnik śmieje się. Twisted Evil

Dla czego nie wiem? Wiem bardzo dobrze. To kawał świńskiego mięsa”. I śmieje się. Twisted Evil

„To na pewno nie wiesz, że dzisiaj jest post”. Confused

„Dla czego nie wiem. Wiem bardzo dobrze, że dzisiaj jest Jom Kipur”.
„To na pewno nie wiesz, że w Jom Kipur Bóg zapisuje w Księdze Życia, kto będzie żył cały rok, do następnego Jom Kipur, a kto nie daj Boże, nie dożyje”. Exclamation

„Dla czego nie wiem. Wiem bardzo dobrze, ale ja sobie nic z tego nie robię”. Twisted Evil

„Powiedz, synu mój, może nie jest to świnina, to co trzymasz w ręku, tylko tak udajesz?” Wink

„Nie, to jest kawałek świńskiego mięsa. A jak chcesz, mogę go zaraz zjeść”. I bezbożnik wyciąga rękę, i podnosi kawałek świniny do ust, niech Bóg broni. Evil or Very Mad

A Rabin wyciąga ręce do Boga i mówi: Rolling Eyes

„Widzisz Boże, jaki ty masz naród? Nawet najgorszy Żyd nie chce w Jom Kipur zbrudzić warg swoich kłamstwem. Boże popatrz na tego człowieka. Nie chciał w Jom Kipur obrazić Ciebie kłamstwem”. Surprised

Rabin zalał się łzami i upadł na ziemię. Crying or Very sad

I bezbożnik się też rozpłakał. Crying or Very sad

„Chciałem rozgniewać Boga, bo miałem złość na Niego, ale teraz widzę, jak byłem głupi, Idea

skoro nie mogłem rozgniewać Rabina, jak mogę rozgniewać Najwyższego”. Question

Rabin zadął w róg. Wszyscy usłyszeli echo idące z góry. Był to znak od Boga, że wybaczył bezbożnikowi. I był to znak, że w tym roku nikt w miasteczku nie umrze. Very Happy

Julian Stryjkowski „Austeria”

Miriam

Dzieki, Mosze, piekna historia!

Zajmijmy sie teraz na powrot Swietem Rosz Haszana.
Nazwa Swieta nie pochodzi z Tory, w Wajikra 23:24 znajdujemy az 3 inne okreslenia: Szabaton (Uroczysty Szabat), Mikra Kodesz (Swiete Zwolanie) oraz Zichron Terua (Pamiec o Trabieniu).
Natomiast w Bemidbar 29:1 swieto nazwano po prostu: Jom Terua (Dzien Trabienia)
Miszna przywoluje specyficzny charakter tego dnia, nazywajac go Jom ha-Din, czyli DZIEN SADU.

Same slowa Rosz Haszana oznaczaja Glowe Roku, czyli wspolczesnie powiemy: Nowy Rok. Scisle zwiazany z deciem w szofar, poniewaz pierwszy dzien jest w poniedzialek, a drugi we wtorek - dlugo PRZED Shabbatem - w tym roku bedziemy trabic w oba dni, TYLKO gdy pierwszy dzien wypada w Shabbat, trabi sie jedynie w drugi, zgodnie z pogladem rabinow wyrazonym w Rosz Ha-Szana 29 b.

Taszlich odbedzie sie w czwartek 5 IX 2013, pierwszego dnia Swiat. Gdy w nastepnych latach przydarzy sie pierwszy dzien Rosh HaShanah w Shabbat, taszlich bedzie mozliwy dopiero w drugi dzien... Ale to nie dotyczy roku 2013/5774...

Dzien ten to przede wszystkim pamiec o Dziele Stworzenia.

Jesli nigdy nie uzywalismy rogu, mozemy byc zdziwieni, dlaczego dmuchajac wen nie uzyskamy dzwieku... Shocked

Po prostu - w szofar nie nalezy dmuchac, a prychac, jak woznica wola na konia prrrrrr, uzywajac warg. Sprobujmy najpierw wydobyc taki dzwiek z samych warg, a potem przylozmy rog, zabrzmi pieknym dzwiekiem... Very Happy

Musze Was ostrzec, ze nie warto oszczedzac na zakupie, lecz zdobyc sie na kupno rogu nieco drozszego, za to nie wydajacego zapachu. W zeszlym roku uczestniczylam w Rosz Haszana, na ktorym uzyto ogromnego zakreconego rogu gazeli. Rozgrzany para z ust zaczal wydawac zapach wprost nie do zniesienia... Wink

psuje to cala radosc Swieta..

Powstaje problem, co z modlitwami, poniewaz w Polsce dotad nie ma Machzorow niezbednych na dni swiateczne...
Dobrym wyjsciem jest zaopatrzenie sie w Siddur, dostepny w sklepie koszernym w Warszawie, w wydawnictwie Midrasz, mysle ze bedzie i w Jardenie, a moze i w Austerii krakowskiej. Wszystkie wymienione ksiegarnie maja sprzedaz wysylkowa. Aha, takze lodzka Pardes miala do niedawna... Wpiszcie w nazwy ksiegarn Google po swieze adresy, moglo cos sie zmienic w czasie gdy nie jestem w Polsce...
Jesli nie jestesmy jeszcze biegli w modlitwie z Sidduru, warto przejrzec sobie zawczasu Szachrit, poczytac. Jesli nie znamy jeszcze dostatecznie Hebrajskiego - mozemy modlic sie po polsku, tak jak umiemy. Wielkosc czcionki jaka zapisany jest tekst wskazuje nam, co jest niezbedne do odmowienia - np. Szema jest zapisane wielka wytluszczona czcionka. Te najmniejsze, najdrobniejsze - mozna opuscic, jesli czytamy wolniej. Ale... ciagle jeszcze mamy ponad tydzien czasu, wiele mozna jeszcze sie nauczyc zmawiajac co rano Szachrit...
Moja blogoslawionej pamieci Matka mawiala, ze jak sie chce to i krowe na rogach nauczy sie tanczyc Laughing

Ci, ktorzy zaopatrzyli sie w Siddur juz wczesniej zapewne zauwazyli, ze swiateczne dodatki do modlitw sa zamieszczone ze wskazowka po polsku, jakich Swiat dotycza. Poza tymi, ktorzy potrafia modlic sie po Hebrajsku i maja modlitewniki sprowadzone z zagranicy, i tak wszyscy w Polsce dysponuja tylko tym Siddurem...

Judaizm konserwatywny zezwala - z racji duzych odleglosci - uzyc samochodu dla dojazdu na ceremonie do Synagogi... Jesli jednak bedziemy goscic we wspolnocie ortodoksyjnej - powstrzymajmy sie, na ile bedzie to mozliwe, od podjezdzania pod sama Synagoge, pozostawmy - z szacunku dla przekonan innych - nasze pojazdy na innym parkingu...

Teksty specyficznych dla Rosz Haszana blogoslawienstw i modlitw - w nastepnym mailu Very Happy

Miriam

Jesli spotkamy sie we wspolnocie, powinnismy miec ze soba nasze Siddury. Kto ma jeszcze trudnosci z czytaniem po Hebrajsku, moze czytac sobie teksty po polsku, za wyjatkiem oczywiscie najwazniejszych modlitw, jak SZEMA, ktore juz wypada znac po Hebrajsku... Zreszta w Siddurze jest podana takze transliteracja.

Jest wskazane, by gdy tylko to mozliwe - o poranku w dniu w ktorym wypada Erew Rosh HaShanah - uniewaznic postanowienia, jakie ktos nieopatrznie podejmuje, poniewaz dobrowolnie podjete zobowiazania maja moc wiazaca jak te wskazane w Torze... W pelni formalnie odbywa sie to wobec co najmniej trzech wyksztalconych w Judaizmie osob (choc idealem jest udzial 10 jako Sadu w tej sprawie...). Nalezy mocno miec w pamieci, ze to uniewaznienie NIE DOTYCZY zobowiazan wobec innych ludzi, a tylko tych podjetych wobec B-ga, jakie ewentualnie uczynilismy w uniesieniu serca (czy uczynimy w nadchodzacym roku...) a pozniej np. zapomnielismy lub nie mielismy szansy wypelnic... Np. zobowiazalismy sie zmawiajac Kaddish w Yorzeit, ze damy cedake 'pozniej' i nie dalismy przez zapomnienie, lub ktos zbiednial na tyle ze stalo sie to niemozliwe... Jesli zas jest mozliwe - wskazane jest przed prosba o uniewaznienie WYPELNIENIE choc spoznione...
Dobrze bedzie dodac, ze NA PRZYSZLOSC zamierzamy skladac obietnice ktore NIE BEDA MIALY WIAZACEJ MOCY PRZYSIEGI...
Jesli przysiega dotyczyla innej osoby - mozliwe jest jej uniewaznienie TYLKO w obecnosci i za aprobata tej osoby... Jak widzimy - nie jest to jednak calkowicie niemozliwe...

W Roku Shabatowym Shemittah przypadajacym co 7 lat w tym miejscu podpisuje sie tzw. PROZBUL, akt zapoczatkowany przez Hillela, aby zapobiec sytuacji, ze w roku poprzedzajacym darowanie Zydom pozyczek, udzielajacy ich powstrzymywali sie od udzielania ich, obawiajac sie o zwrot, a to stwarzalo zagrozenie dla ubogich ze zostana bez pomocy.
W dokumencie PROZBUL kredytodawca przekazywal tresc do Sadu, ktory to akt nie byl objety postanowieniem o Roku Szabatowym. Latwo mozna sobie samemu obliczyc, ktory rok jest Rokiem Szabatowym: jesli cyfra roku podzielona przez 7 daje pozostalosc po przecinku '0' na koncu, to jest to Rok Szabatowy, 5773 : 7 daje 824,714... wiec to nie w tym roku Wink

wyglada na to, ze najblizszy Rok Szabatowy wypada w 5775, ktory nastapi - jesli HaShem pozwoli dozyc - w 2014, 25/26 wrzesnia...

I. W synagodze lub chavurze, gdy sluchamy blogoslawienstw, lecz sami ich nie wypowiadamy, nalezy odpowiedziec AMEN
Jesli natomiast mowimy slowa blogoslawienstw wraz z innymi nie odpowiadamy 'amen'!

II. Odmawiamy swiateczny zestaw modlitw na Minche i Maariw. Tekst jest w Siddurze od strony 343, zalaczone sa tez wskazowki dotyczace czytan swiatecznych.
Lepszy bylby Machzor na Rosh HaShanah, konserwatywna Synagoga wydala taki Machzor, zawierajacy i teksty na Yom Kippur, hebrajsko/angielski tekst juz w 1972 roku, kilkakrotnie wznawiany... Tytul Hebrajski jest: 'MACHZOR La JAMIM HaNORAIM', zas angielski: 'Mahzor for Rosh Hashanah and Yom Kippur, a prayer book for the days of awe'; pozostaje zyczyc sobie, by calosc ukazala sie wkrotce i w polskim tlumaczeniu... Kto z Was posiada takowy Machzor - wystarczy posluzyc sie spisem tresci... Jeszcze obszerniejsze jest wydanie (takze hebrajsko/angielskie niestety...) z TheArt Scroll Series, tylko na Rosh HaShanah 'For Rosh HaShanah with an interlinear translation'; ma 1006 stron i przewiduje w tresci wszelkie przypadki, jak Rok Szabatowy, Jubileuszowy, rozne dni tygodnia jako pierwszy dzien Swieta...
Skoro wiekszosc z nas nie ma takiej mozliwosci - pozostaje cieszyc sie tym, co jest dostepne i modlic sie z hebrajsko/polskiego Sidduru, uwzgledniajacego niezbedne dodatki na Swieto...
Posiadaczy Bram Halachy zachecam tez do poczytania sobie na temat praw dotyczacych Swieta w tejze ksiedze...

III. Bezposrednio po Maariw nalezy zlozyc zyczenia swiateczne, slow podanych ponizej mozna tez uzyc na pocztowkach czy w meilach. Podaje w transkrypcji, poniewaz nie mam czcionki Hebrajskiej.

dla 1 mezczyzny:
LESZANA TOWA TIKATEW WETECHATEM (LEALTAR, LECHAJIM TOWIM ULESZALOM) OBYS BYL ZAPISANY I ZAPIECZETOWANY NA DOBRY ROK (NATYCHMIAST, NA DOBRE ZYCIE I POKOJ)

dla 1 kobiety:
LESZANA TOWA TIKATEWI WETECHATEMI (LEALTAR, LECHAJIM TOWIM ULESZALOM)

dla mezczyzn:
LESZANA TOWA TIKATEWU WETECHATEMU (LEALTAR, LECHAJIM TOWIM ULESZALOM)

dla kobiet:
LESZANA TOWA TIKATAW'NA WETECHATAM'NA (LEALTAR, LECHAJIM TOWIM ULESZALOM)

W nastepne dni mozna tez uzyc krotszej formy zyczen: CHAG SAMEACH

IV. Kiddusz
Gdy swietowac zaczynamy w piatkowy wieczor, przed kidduszem recytujemy SZALOM ALEJCHEM (jest na stronie 31/32 bardzo uzytecznej ksiazeczki PARDES ZEMIROT, zachecam do nabycia jej...). W roku 5773 opuszczamy szabatowa piesn...

Nastepnie czytamy tekst z Miszle (Ksiega Przyslow) 31:10-31, po czym przystepujemy do scislego Kidduszu, z dodaniem slow na Swieto Rosz Haszana (znajduje sie na str. 145/146 Pardes Zemirot, opuszczamy slowa odnoszace sie do Szabatu). Od tej chwili zakazane sa rozmowy az do spozycia kawalka jablka zanurzonego w miodzie...

Po blogoslawienstwie nad winem BORE PRI HAGAFEN, zmawiamy blogoslawienstwo SZEHECHEJANU (str.149/150 P.Z.), z podziekowaniem, ze bylo nam dane dozyc do tej chwili.

Obmywamy rytualnie rece, zmawiajac podczas wycierania AL NETILAT JADAIM, jak robilismy to przez caly rok w kazdy piatek (jesli myjemy dlonie w lazience, nie nalezy blogoslawic tam, ale po wyjsciu, najlepiej reczniczek zawiesic na zewnetrznej klamce u drzwi. A jeszcze lepiej ustawic miednice i garnuszki do obmyc w pokoju przy stole).

Zmawiamy blogoslawienstwo nad chlebem, HAMOCI LECHEM MIN HAAREC.

Nowoscia zwiazana z Rosz Haszana bedzie nastepna czynnosci:

- odmawiamy blogoslawienstwo nad owocem BORE PRI HAEC, zamaczmy w miodzie czastke jablka i spozywamy odmawiajac modlitwe specjalna:

JEHI RACON MILFANECHA, ADONAI ELOHEINU WELOHEI AWOTEJNU, SZETECHADESZ ALEJNU SZANA TOWA UMETUKA
(OBY BYLO TWA WOLA ADONAJ, NASZ BOZE I BOZE NASZYCH PRZODKOW, ZE ODNOWISZ NAS NA DOBRY I SLODKI ROK)

Po posilku swiatecznym powinnismy odmowic blogoslawienstwa po jedzeniu, sa zawarte i w Siddurze od strony 159, i w Pards Zemirot od str 1/2

Miriam

Na swiatecznej uczcie powinny znalezc sie potrawy symboliczne. Ponizej - modlitwy zwiazane z tymi potrawami. NIE MUSIMY MIEC KONIECZNIE ICH WSZYSTKICH, JEDNAK CO NAJMNIEJ KILKA NALEZY PRZYGOTOWAC. POWINNISMY POWIEDZIEC MODLITWE PRZED SPOZYCIEM DANEJ POTRAWY.

MARCHEWKA

JEHI RACON MILFANEJECHA, ADONAI ELOHEJNU WELOHEI AWOTEJNU, SZEIRBU ZECHUJOTEJNU
(OBY BYLO TWOJA WOLA, ADONAJ BOZE NASZ I BOZE NASZYCH PRZODKOW, ZE POMNOZONE BEDA NASZE ZASLUGI)
-----------------------------------------------------------------------
KAPUSTA

JEHI RACON MILFANEJCHA, ADONAI ELOHEINU WELOHEI AWOTEINU, SZEJIKARTA SONEJNU
(OBY BYLO TWOJA WOLA, ADONAJ, BOZE NASZ I BOZE NASZYCH PRZODKOW, ZE ZNIWECZENI BEDA CI, KTORZY NAS NIENAWIDZA)
-----------------------------------------------------------------------
BURACZKI

JEHI RACON MILFANEJCHA ADONAI ELOHEINU WELOHEI AWOTEINU, SZEJISTALKU OJWEJNU
(OBY BYLO TWOJA WOLA, ADONAJ, BOZE NASZ I BOZE NASZYCH PRZODKOW, ZE USUNIECI BEDA NASI WROGOWIE
--------------------------------------------------------------------
DAKTYLE

JEHI RACON MILFANEJCHA ADONAI ELOHEJNU WELOHEJ AWOTEJNU, SZEJITAMU SONEJNU
(OBY BYLO TWOJA WOLA, ADONAJ, BOZE NASZ I BOZE NASZYCH PRZODKOW, ZE ZGINA CI, KTORZY NAS NIENAWIDZA
-----------------------------------------------------------------------
DYNIA

JEHI RACON MILFANEJCHA, ADONAI ELOHEJNU WELOHEI AWOTEINU, SZEJIKARA ROA G'ZAR DIJNEJNU WEJIKARU LEFANEJCHA ZECHUJOTEJNU
(OBY BYLO TWOJA WOLA, ADONAJ, BOZE NASZ I BOZE NASZYCH PRZODKOW, ZE PODARTA BEDZIE NA KAWALKI ZLA CZESC DEKRETU O NASZYM WYROKU I ZE BEDA GLOSZONE PRZED TOBA NASZE ZASLUGI.
------------------------------------------------------------------------
OWOC GRANATU

JEHI RACON MILFANEJCHA, ADONAI ELOHEJNU, WELOHEJ AWOTEINU, SZENARBE ZECHUJOT KERIMON
(OBY BYLO WOLA TWOJA, ADONAJ, BOZE NASZ I BOZE NASZYCH PRZODKOW, ZE MAMY TAK WIELE ZASLUG, CO OWOC GRANATU PESTEK.
-------------------------------------------------------------------------
RYBA

JEHI RACON MILFANEJCHA, ADONAI ELOHEJNU WELOHEJ AWOTEJNU, SZENIFRE WENIRBE KEDAGIM
(OBY BYLO TWOJA WOLA, ADONAJ, BOZE NASZ I BOZE NASZYCH PRZODKOW, ZE BEDZIEMY PLODNI I POMNOZENI JAK RYBA.
--------------------------------------------------------------------------
GLOWA BARANIA (LUB RYBIA)

JEHI RACON MILFANEJCHA, ADONAI ELOHEJNU WELOHEJ AWOTEJNU, SZENIHJE LEROSZ WELO LEZANAW
(OBY BYLO TWOJA WOLA, ADONAJ, BOZE NASZ I BOZE NASZYCH PRZODKOW, ZE BEDZIEMY NA CZELE, A NIE Z TYLU - DOSLOWNIE JEST: JAK GLOWA, A NIE JAK OGON)

JESLI MAMY NA STOLE GLOWE BARANA CZY JAGNIECIA, STOSOWNE JEST DODANIE SLOW: WIHI RACON SZEJIZKOR LANU ZECHUTA DEJICCHAK AWINU (OBY BYLO TWA WOLA, ZE PAMIETAC BEDZIESZ O NAS DLA ZASLUG NASZEGO PRAOJCA ICCHAKA).

Very Happy

Miriam

Taszlich doslownie znaczy: 'wyrzucisz'.

Gdy w danym roku wypada pierwszy dzien Swieta w sobote - taszlich wykonujemy w dzien drugi, zgodnie z zaleceniami Miszna Berura. Jednak w roku 2013 odbedzie sie ten ceremonial w dzien pierwszy, czwartek 5 wrzesnia...
Po odmowieniu modlitwy na Minche, w czwartek 5 wrzesnia po poludniu, nalezy udac sie nad plynaca wode, najlepiej taka, w ktorej zyja ryby.
Po odpowiednich modlitwach wyrzucimy z naszych kieszeni okruchy chleba do wody, co jest symbolicznym znakiem odrzucenia grzechow, oczyszczenia.

Czyn ten oznacza nasze zaufanie do Boga, ze zechce w Dniu Sadu usunac nasze grzechy.

Czynimy tak takze na pamiatke Awrahama, zgodnie z midraszem opowiadajacym o nim, jak to w drodze na Gore Moria, gdzie mial zlozyc w ofierze syna, natknal sie na gleboki i rwacy potok, ktory musieli z synem przekroczyc. Gdy woda siegala do szyi, wolal o ratunek do Boga. Gdyby utonal, on lub Icchak - nie moglby wykonac woli Boga. Okazal tak ogromne zaufanie, mimo ze myslal, iz bedzie musial za niedlugo zlozyc w ofierze swego syna (Tanchuma, Wajera 25).

Jeszcze inna przyczyna, dlaczego modlimy sie na brzegu rzeki czy morza, jest taka, iz w starozytnosci koronacja krola odbywala sie na brzegu rzeki. W dniu Rosz Haszana potwierdzamy, ze naszym Krolem - od ktorego milosierdzia zalezymy - jest Bog. Jest wiec zasadne, ze robimy to nad woda.

Nazwa obrzedu pochodzi z tekstu Micha (Ksiega Proroka Micheasza) 7:18-20, gdzie mowa jest o milosierdziu Boga, wrzucajacego grzechy synow Israela w glebiny morskie... (Wetaszlich bimeculot jam kol chatotam)

Modlitwy taszlich zwiazane sa z 13-toma ATRYBUTAMI BOZEGO MILOSIERDZIA (Szemot 34:6-7, Psalmy 118:5-9). W Bemidbar 14:18 mamy powtorzone 9 z nich. Nie wypowiadamy tych slow nad woda, ale powinnismy miec w pamieci, i koncentrowac sie na tym, ze to do Milosierdzia Boga sie zwracamy.

ZOCHAR ( Parasza Naso 131) wskazuje, ze mamy dwie serie tekstow mowiacych o Bozym Milosierdzi, krotsza, pochodzaca od Mojzesza, po grzechu zlotego cielca oraz pelna liste atrybutow Bozego Milosierdzia - z tekstu Proroka Michy.
----------------------------------------------------------------------------
TASZLICH zaczynamy od recytacji tekstu Micha 7:18-20, dodajac tekst z Psalmu 118:5-9.

Nastepnie odmawiamy Psalm 33 ( ten jest w Siddurze na 389 stronie, po hebrajsku)

Z Jeszji (Ksiega Izajasza) 11:9 czytamy ten 9 wers,
nastepnie - Psalm 24 (str.131 w Siddurze),

ponownie Jeszaja 54:17, 11:9

SIEDEM RAZY MOWIMY WERSET 89 Z PSALMU 119:

LEOLAM ADONAI DEWAR'CHA NICAW BASZAMAIM
(NA WIECZNOSC, BOZE, TWE SLOWO USTANAWIA NIEBIOSA)

Bedzie pozyteczne, gdy uda sie nam wypisac zawczasu na kartce wskazane teksty, zeby miec je ze soba...

Oby Bog pozwolil na nastepne Wielkie Swieta dozyc i cieszyc sie z uzywania Machzoru na Rosz Haszana!
W tym roku musza wiekszosci z nas wystarczyc te wskazowki.

Miriam

Po porannym Szachricie w oba dni Swiat Rosz Haszana mowimy (jak w kazdy Szabat, Rosz Hodesz i inne Swieto) modlitwe MUSAF.

Musaf na Szabat znajdziemy w Siddurze na str. 469.

MUSAF znaczy z hebrajskiego 'DODATEK'. Za czasow Swiatyni slowo to oznaczalo dodatkowe ofiary skladane w Szabat, Rosz Hodesz i Swieta. Po roku 70 wspolnej ery oznacza dodatkowe modlitwy.

Nasz Siddur nie uwzglednia dodatkow jakie na Musaf zobowiazani jestesmy odmowic w Rosz Haszana. Mozna jednak latwo temu brakowi zapobiec, wypisujac z Tanach-u konieczne wersety.

Dodatkowe modlitwy na MUSAF to
1. Malchujot (Krolewskosc) - odnosza sie do ofiar na Rosz Haszana z czasow Swiatyni oraz wyslawiaja Majestat Boga - Krola.
Szemot 15:18
Bemidbar 23:21
Devarim 33:5
Psalmy 22:29; 93:1; 24:7-10
Jeszaja 44:6
Owadja 1:21
Zacharja 14:9
Devarim 6:4

2. Zichronot (Wspominanie) - na temat Bozej pamieci o stworzeniu i o Przymierzu z Israelem
Bereszit 8:1
Szemot 2:24
Wajikra 26:42
Psalmy 111:4; 111:5; 106:45
Jirmija 2:2
Jechezkel 16:60
Jirmija 31:19
Wajikra 26:45

3. Szofarot - mowiace o znaczeniu decia w szofar na Rosz Haszana
Szemot 19:16; 19:19; 20:15
Psalmy 47:6; 98:6; 81:4 oraz CALY Psalm 150
Jeszaja 18:3; 27:13
Zacharia 9:14-15
Bemidbar 10:10

Wg Talmudu Babilonskiego te trzy serie po 10 czytan odnosza sie do
- 10 Pochwal Boga, jakie Dawid zawarl w Ps 150
- 10 Wypowiedzen (Przykazan), jakie Mojzesz otrzymal na Gorze Synaj i oglosil Israelowi
- 10 Oswiadczen Boga, ktorymi zbudowany zostal swiat

Talmud Jerozolimski tlumaczy nieco inaczej, mianowicie
- 10 wersow z Malchujot koresponduje z Psalmem 150 (Pochwaly Boga)
- 10 wersow Zichronot - z 10 wezwaniami do pokuty, wygloszonymi przez Jeszaje
- 10 wersow Szofarot - porownuje do 10 zwierzat ofiarnych na Rosz Haszana

Modlitwy te ulozyl w porzadek znany dzisiaj babilonski amoraita z III wieku ery wspolnej: Abba Bar Ajwu (RAW).

W Pierwszy i Drugi Dzien swiateczny Musaf poprzedza dzwieki szofaru.
Pozniej na zakonczenie Malchujot-Zichronot-Szofarot ponownie uslyszymy serie dzwiekow, aby na zakonczenie zabrzmialy koncowa 40-tka dzwiekow.

Po tym czytane jeszcze beda fragmenty Talmudu, np. Miszna Tamid 7:4, Megila 28 b, Berachot 64 a.

Calosc zakonczy sie ALEINU, zas w miejscu gdzie zazwyczaj uginamy kolana i sklaniamy glowe (Waanachnu Korim...) tym razem - w imieniu zgromadzonych - Rabin lub Kantor padnie na twarz przed Bogiem, wyrazajac calkowite oddanie wspolnoty i zawierzenie w Milosierdzie. Musze przyznac, ze czyni to wstrzasajace wrazenie i pomaga w uznaniu Bozej Wszechmocy...
Serdecznie zycze, by dane Wam bylo przezyc te wzruszenia!
W niektorych wspolnotach wszyscy zgromadzeni padaja na twarz.
Poniewaz Prawo zabrania padania na twarz na kamiennej posadzce, nawet gdy jest pokryta dywanem, nalezy podlozyc chocby arkusz papieru, plotno, w ostatecznosci mozna uzyc nawet wlasnego tallitu.

Pozostaje nam do omowienia jeszcze jedna modlitwa charakterystyczna dla Rosz Haszana, oraz porzadek decia w szofar, ktory jest dosc skomplikowany.

Miriam

Modlitwa poddania sie Bozemu osadowi poprzedzona jest recytacja, w ktorej bierzemy udzial na przemian z Kantorem. Na jego wezwanie odpowiadac bedziemy wielokrotnie (13 razy)

ADONAJ MELECH - ADONAJ MALACH - ADONAJ JIMLOCH LEOLAM WAED
(Adonaj Kroluje - Adonaj Krolowal - Adonaj bedzie Krolowal po wieki)

oraz pomiedzy powyzszymi zdaniami, powtarzajacymi sie:

ADONAJ MELECH
ADONAJ MALACH
ADONAJ JIMLOCH

Po czym kantor inicjuje modlitwe akceptacji osadzenia nas przez Boga, gdzie bedziemy co zdanie odpowiadac mu:

BA-DIN (w opcji Sidduru konserwatywnych Zydow)

lub przemiennie: DIN (NA OSADZENIE NAS)
BEJOM DIN (W DNIU SADU)
(w wersji ortho)

Wyrazimy tak zrozumienie oraz wewnetrzna pokore, z jaka poddajemy sie Prawdzie Bozego Sadu.

Miriam

Od 1 Elul (7 sierpien 2013) po 27 Elul (2 wrzesnia 2013) glos szofaru nawolywac nas bedzie do pokuty, pojednania, naprawiania krzywd, przebaczania... Umilknie jedynie w Szabaty i Erew Rosz Haszana, a ostatecznie obwiesci nam zakonczenie Bozego Sadu w Jom Kippur.

W tym roku uslyszymy tez szofar w oba swiateczne dni...

Kobietom nie jest nakazane wysluchanie szofaru. Jednak wiekszosc kobiet Zydowskich zjawia sie na te ceremonie w synagodze. A te, ktore przybyc nie moga - dma w szofar same dla siebie lub sluchaja decia, jakie czyni mezczyzna dla nich. Wystarcza wtedy wysluchanie podstawowych 30 dzwiekow. W Synagodze uslyszymy ich rowno 100...

Decie w szofar powinno odbywac sie za dnia, jednak nie wczesniej niz 3-cia godzina halachiczna dnia. Dmacy powinien stac i nie nalezy o nic opierac sie.

Po Szachricie w I i II Dzien Swieta, a wiec w tym roku w czwartek 5 i piatek 6 wrzesnia, przed rozpoczeciem Musafu zmawiamy Psalm 47.
Nastepnie TOKE'A (= Ten, Ktory Bedzie Trabil) odmawia modlitwy, proszac by Bog zeslal Anioly, ktore zaniosa poszczegolne sygnaly przed Tron Bozej Chwaly. Modlitwe ulozyl kabalista Arizal, zyjacy w XVI wieku ery wspolnej.
Od tego momentu zabronione sa rozmowy az do zakonczenia trabienia.

Dla tych, ktorzy nie beda mogli wysluchac, a beda trabic sami - przytaczam modlitwe. UWAGA - imiona Aniolow nie powinny byc wokalizowane, a jedynie z uwaga i koncentracja zauwazone... Podaje je zapisujac spolgloski Hebrajskie, kto chce przepisac sobie modlitwe - powinien Hebrajskim alefbetem wpisac imiona Aniolow w tekst.

[b]JEHI RACON MILFANEJCHA ADONAI ELOHEJ HASZAMAIM WELOHEJ
HAAREC, ELOHEJ AWRAHAM, ELOHEJ JICCHAK WELOHEJ JAAKOW, HAEL HAGADOL HAGIBOR WEHANORA, SZETISZLACH LI KAL HAMALACHIM HATOHORIM, MESZARTIM HANEEMANIM BISZELIJCHUTAM, WACHAFEJCIM LEZAKOT ET AM'CHA JISRAEL, WEET HAMALACH HAGADOL (Fej, Cade, Fej, Cade, Jud, He) HAMEMUNE LEHOCI ZECHUJOTEJHEN SZEL ISRAEL, BEET SZETOKIJN AM'CHA ISRAEL BASZOFAR, WEET HAMALACH HAGADOL (Taw, Szin, Bet, Szin) HAMALACH HAMEMUNE LEHASZEMIJA ZECHUJOTEJHEN SZEL ISRAEL, LEHACHIJT WT HASATAN BIT'KIJATAM, WEET HAMALACHIM HAG'DOLIM (He, Dalet, Resz, Nun, Jud, Alef, Lamed) (Waw, Samech, Nun, Dalet, Lamed, Fej, Waw, Nun koncowe) HAMEMUNIM AL HATEKIJA HAMAALIM WT TEKIJATEJNU LIFNEJ CHISE CHEWODECHA, WEET HAMALACH (Szin, Mem, Szin, Jud, Alef, Lamed) HAMEMUNE AL HATERUA, WEET HAMALAH (Taw, Resz, Samech, Tet, Alef, Lamed) HAMEMUNE AL TEKIJA SZWARIM - TERUA TEKIJA, LIHJOTAM MEZUMANIM BISZELICHUTAM LEHAALOT TEKIJATEJNU LIFNEJ HAPAROCHET WELIFNEJ KISE CHEWODECHA.
WETIMALEJ AL AM'CHA RACHAMIM, WETIS'TAKEL BEEFRO SZEL JICCHAK AWINU HACAWUR AL GABEJ HAMIZBEACH, WETIT'NAHEG IM BANEJCHA BEMIDAT HARACHAMIM, WETIKANES LAHEM LIFNIM MISZURAT HADIN, UZECHOR HAJOM AKEDAT JICCHAK LEZARO, KI ATA EL MELECH NEEMAN WEZOCHER HABRIT.
BARUCH ATA, ZOCHER HABRIT.

(Oby bylo Twoja wola, Adonaj, Boze Niebios i Boze ziemi, Boze Awrahama, Boze Izaaka i Boze Jakuba, Boze Ktorys Wielki, Potezny i budzacy trwoge, ze zeslesz mi Aniolow, ktore sa czyste, slugi godne zaufania w ich zadaniu i ktore pragna obronic Twoj Lud, Israel.

Te Anioly, to: Wielki Aniol ............., ktory jest wyznaczony by wysunac zaslugi Israela w czasie gdy slysza - Twoj Lud, Israel - szofar.
I Wielki Aniol ............, Aniol wyznaczony, by dal uslyszec o zaslugach Israela, by niepokoic Oskarzyciela, gdy oni dma w szofar.
I Wielcy Aniolowie (.........) (...........) ktorzy sa wyznaczeni nad dzwiek TEKIJA, ktorzy wznosza trabienie szofaru przed Tron Twej Chwaly.
I Aniol (............) wyznaczony nad dzwiek TERUA i Aniol (.........) wyznaczony nad TEKIJA SZEWARIM-TERUA TEKIJA

Niech beda gotowi do ich misji, do wzniesienia dzwiekow naszego szofaru przed Niebianska zaslone i przed Tron Twej Chwaly.

Obys byl napelniony milosierdziem dla Twego Ludu i obys spogladal na popioly ktore sa usypane na Oltarzu Izaaka, naszego Praojca.

Obys postapil z Twymi dziecmi wedlug Atrybutow Milosierdzia i obys przekroczyl dla nich linie Twej Sprawiedliwosci.

Pamietaj dzis na zwiazanie Izaaka, przez wzgla na jego potomstwo, bo Tys jest Bog, Krol dotrzymujacy slowa i pamietajacy na Przymierze.
Blogoslawionys, Ktory pamietasz na Przymierze)
------------------------------------------------------------------
Nastepnie recytuje sie 7 wersetow, pierwszy mowi TOKE'a, zebrani powtarzaja.
Sa to teksty Psalm 118:5, Ejcha 3:56, Psalm 119:160, 119:122, 119:162, 119:66, 119:108

TOKE'A wypowiada 2 Blogoslawienstwa na decie w szofar, zebrani sluchaja w skupieniu i odpowiadaja AMEN

BARUCH ATA ADONAJ ELOCHEJNU MELECH HAOLAM ASZER KIDSZANU BEMICWOTAW, WECIWANU LISZMOA KOL SZOFAR.
(AMEN)
(......... KTORY NAKAZALES NAM SLUCHAC DZWIEK SZOFARU)

BARUCH ATA ADONAJ, ELOCHEJNU MELECH HAOLAM SZEHECHEJANU WEKIJMANU WEHIGIJANU LAZMAN HAZE.
(AMEN)

Pierwsze trabienie, przed Musaf, mozna sluchac siedzac, aczkolwiek wiele wsponot i na to trabienie wstaje.

MAKREJ (rabbi lub inna osoba obznajmiona z Prawami trabienia) wzywa TOKE'a do trabienia:

1. TEKIJA SZEWARIM-TERUA TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM-TERUA TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM-TERUA TEKIJA

2. TEKIJA SZEWARIM TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM TEKIJA

3. TEKIJA TERUA TEKIJA
TEKIJA TERUA TEKIJA
TEKIJA TERUA TEKIJA GEDOLA

Jest to podstawowe 30 dzwiekow.
TEKIJA, to trabienie dlugie, przeciagle
TERUA - lkajace i gwizdzace
SZEWARIM - jakby stacatto, krotkie i urywajace sie nagle.
To 'tajemna mowa', jaka bez slow w blaganiu zwraca sie Lud Israela do swego Boga...

Nastepuje modlitwa Musaf, od recytacji Psalmow 89:16-18; Ps145, omowiona powyzej.

Po zakonczeniu doadtkowej modlitwy Malchujot wstajemy by wysluchac szofaru

- MAKREJ wzywa TOKE'A do trabienia

TEKIJA SZEWARIM TERUA TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM TEKIJA
TEKIJA TERUA TEKIJA

Recytuje sie Zichronot i ponownie MAKREJ wzywa do trabienia TOKE'E

TEKIJA SZEWARIM TERUA TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM TEKIJA
TEKIJA TERUA TEKIJA

Po recytacji Szofarot rozlega sie na wezwanie ponownie trabienie

TEKIJA SZEWARIM TERUA TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM TEKIJA
TEKIJA TERUA TEKIJA

Po ceremonii dziekczynienia (MODIM...), kiedy to Kantor upada przed Bogiem na twarz, po Blogoslawienstwie Kaplanskim, nastepuje koncowe trabienie, szofar zabrzmi az 40 razy.

TEKIJA SZEWARIM-TERUA TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM-TERUA TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM-TERUA TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM TEKIJA
TEKIJA TERUA TEKIJA
TEKIJA TERUA TEKIJA
TEKIJA TERUA TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM-TERUA TEKIJA
TEKIJA SZEWARIM TEKIJA
TEKIJA TERUA TEKIJA GEDOALAH

Po wysluchaniu calosci kontynuuje sie Musaf, czytajac teksty z Talmudu. Na zakonczenie spiewa sie Alejnu.

Aby dobrze wypelnic micwe trabienia, nalezy juz zaczac studiowanie wskazowek i cwiczyc trabienie.
POWODZENIA Very Happy

Miriam

Specjalna modlitwa na Rosz Haszana jest UNETANA TOKEF (WZNIOSLOSC DNIA...)

UNETANA TOKEF KEDUSZAT HA-JOM KI HU NORA WE-AJOM.
U-WO TINASE MALCHUTECHA WE-JIKON BE-CHESED KISECHA WE-TESZEW ALAIW BEEMET. EMET KI ATA HU DAJAN UMOCHIJACH WE-JODEA WAED. WE-CHOTECH WE-CHOTEM, WE-SOFER U-MONE, WE-TIZKOR KOL HA-NISZKACHOT. WE-TIFTACH ET SEFER HA-ZICHRONOT, U-MEELAW JIKARE WE-CHOTEM JAD KOL ADAM BO.
U-WESZOFAR GADOL JITAKA WE-KOL D'MAMA DAKA JISZAMA.
U-MALACHIM JECHAPEZUN WE-CHIL U-READA JOACHEZUN WE-JOMRU HINE JOM HA-DIN. LIFKOD AL CAWA MAROM BA-DIN, KI LO JIZKU WE-EJNEJCHA BA-DIN, WE-CHOL BAEJ OLAM JAAWRUN LEFANEJCHA KI-WNEJ MARON. KE-WAKARAT ROE EDRO MAAWIR CONO TACHAT SZIWTO, KEN TAAWIR WE-TISPOR WE-TIMNE WE-TIFKOD NEFESZ KOL CHAJ, WE-TACHTOCH KICBA LE-CHOL BRIJA WE-TICHTOW ET GEZAR DINAM.
(Wznioslosc Dnia dziesiejszego glosimy uroczyscie, dzien ten we wszystkich strach wzbudza. Dnia tego wzmocni sie kiedys panstwo Twe, tron Twoj sie ugruntuje, bo w lasce Twej go utwierdziles; a zasiadziesz na nim w dniu sadu, jako najsprawiedliwszy sedzia. W istocie, jestes oskarzycielem, swiadkiem i sedzia w Jednej Osobie. W istocie Ty w ksiegach swych zapisujesz wszystkie dobre i niegodziwe uczynki, pamietasz o wszystkim, co na ziemi dawno zapomniane jest; w ksiedze Twej wszystkich dziejow zapisane sa podpisy wszystkich ludzi, zarowno prawych jak i niegodziwych. Dnia pewnego zabrzmia potezne traby i slyszec sie dadza lagodne slowa; Aniolowie przejeci strachem i trwoga przemowia: 'Powstancie, bo zbliza sie dzien sadu!' Nawet zastepy niebios beda do odpowiedzialnosci pociagniete, bo i one nie sa bez skazy przy Twej swietosci i nieskazitelnosci. Wszyscy mieszkancy swiata przeciagna przed Toba, jakby trzoda przed Pasterzem swym; jak Pasterz stado owiec swych przeglada, tak Ty scisle badasz, o Panie, dusze zyjacych, sadzisz je, wydajesz wyrok; darujesz zycie lub karzesz smiercia.
------------------------------------------------------------------------
VE ROSH HASZANA JIKATEWUN UW' JOM COM KIPUR (UW' JOM COM KIPUR) JECHATEMUN

W Dniu Nowego Roku zapisuje sie prawe i grzeszne czyny do ksiegi,
w DNIU ODPUSZCZENIA (W DNIU ODPUSZCZENIA) pieczetuje sie ksiege, po czym zamyka sie ja,

KAMA JAAWRUN WE-CHAMA JIBAREUN, MI JICHJE U-MI JAMUT, MI WE-KICO U-MI LO WE-KICO, MI WA-ESZ, U-MI WA-MAJIM, MI WA-CHEREW U-MI WA-CHAJA, MI WA-RAAW U-MI WA-CAMA, MI WA-RAASZ U-MI WA-MAGEFA, MI WA-CHANIKA U-MI WA-SKILA. MI JANUACH U-MI JANUA, MI JASZKIT U-MI JETAREF, MI JISZALEW U-MI JITJASER, MI JAANI U-MI JAASZER, MI JISZAPEL U-MI JARUM.

(ZAZNACZONE W NIEJ ZOSTALO ILE DUSZ MA PRZENIESC SIE DO WIECZNOSCI, ILE MA PRZYJSC NA SWIAT; KOMU PRZEZNACZONA JEST SMIERC, A KOMU ZYCIE, KTO CEL SWOJ MA OSIAGNAC, KTO MA PRZEDWCZESNIE ZGINAC, KTO MA SMIERC ZNALEZC W WODZIE, A KTO W OGNIU, KTO OD MIECZA MA ZGINAC, KTO ROZSZARPANY PRZEZ DZIKIE ZWIERZETA, KTO MA SMIERCIA GLODOWA UMRZEC, KTO PRZEZ PRAGNIENIE, KTO GROMEM RAZONY, A KTO OD ZARAZY, KTO PRZEZ UDUSZENIE, KTO PRZEZ ZDRUZGOTANIE; KTO MA SPOKOJNIE ZYWOT SWOJ PEDZIC, A KTO SIE MA TULAC PO SWIECIE, KTO W ZADOWOLENIU MA ZYC, A KTO W KLOPOTACH I TROSKACH; KTO W RADOSCI I UCIESZE, A KTO W SMUTKU I NIEDOLI, KTO SIE MA WZBOGACIC, A KTO ZUBOZEJE, KTO ZOSTANIE WYWYZSZONY, A KTO PONIZONY.

U-TESZUWA U-TEFILA U-CEDAKA MAAWIRIN ET ROA HA-GZERA

POKUTA, MODLY I ZACNE CZYNY ODWRACAJA OD GRZESZNIKA CIEZKI WYROK I MOGA ZJEDNAC U BOGA LAGODNOSC W SADZENIU.
--------------------------------------------------------------------
HA-JOM

HA-JOM HA-JOM, HA-JOM HA-JOM HA-JOM TEAMCENU - AMEN!
(Dzisiaj pokrzep nas amen)

HA-JOM HA-JOM, HA-JOM HA-JOM HA-JOM TEWARCHENU - AMEN
(dzisiaj blogoslaw nam amen)

HA-JOM HA-JOM, HA-JOM HA-JOM HA-JOM TEGADLENU - AMEN
(dzisiaj wznies nas amen)

HA-JOM HA-JOM, HA-JOM HA-JOM HA-JOM TIDRESZENU LE-TOWA -
AMEN
(dzisiaj wspomnij nas ku szczesciu amen)

[b]HA-JOM HA-JOM, HA-JOM HA-JOM HA-JOM TICHTEWENU LE-CHAJIM TOWIM AMEN
(dzisiaj wysluchaj wolanie nasze o dobre zycie amen)[/b]
HA-JOM HA-JOM, HA-JOM HA-JOM HA-JOM TEKABEL BE-RACHAMIM U-WERACON ET TEFILATENU AMEN
(dzisiaj przyjmij w lasce i milosierdziu prosby nasze amen)

Miriam

W okresie Wielkich Swiat kolejna charakterystyczna modlitwa jest AVINU MALKEJNU (Nasz Ojcze, nasz Krolu...)

AVINU MALKEJNU, CHATANU LEFANECHA.
AVINU MALKEJNU, EJN LANU MALECH ELA ATA.
AVINU MALKEJNU, ASE IMANU LEMAAN SZMECHA.
AVINU MALKEJNU, CHADESZ ALEJNU SZANA TOWA.
AVINU MALKEJNU, BATEL MEALEJNU KOL GZEROT KASZOT.
AVINU MALKEJNU, KALE BEWER WE-CHEREW WE-RAAW
U-SZWI U-MASZCHIT WE-AVON U-SZMAD MI-BNEJ BRITECHA.
AVINU MALKEJNU, SLACH U-MCHAL LE-CHOL AVONOTEJNU.
AVINU MALKEJNU, HACHZIRANU BI-TSZUWA SZLEMA LEFANEJCHA.
AVINU MALKEJNU, SZLACH REFUA SZLEMA LE-CHOLEJ AMECHA.
AVINU MALKEJNU, ZOCHRENU BE-ZIKARON TOW LEFANEJCHA.
AVINU MALKEJNU, KATWENU BE-SEFER CHAJIM TOWIM.
AVINU MALKEJNU, KATWENU BE-SEFER GEULA WI-JSZUA.
AVINU MALKEJNU, KATWENU BE-SEFER PARNASA BE-CHALKALA.
AVINU MALKEJNU, KATWENU BE-SEFER ZECHUJOT.
AVINU MALKEJNU, KATWENU BE-SEFER SLICHA U-MECHILA.
AVINU MALKEJNU, HACMACH LANU JESZUA LANU BE-KAROW.
AVINU MALKEJNU, HAREM KEREN JISRAEL AMECHA.
AVINU MALKEJNU, MALE JADEJNU MI-BIRCHOTECHA.
AVINU MALKEJNU, SZEMA KOLEJNU, CHUS WE-RACHEM ALEJNU.
AVINU MALKEJNU, KABEL BERACHAMIM U-WE-RACON ET TEFILATEJNU.
AVINU MALKEJNU! PETACH SZAAREJ SZAMAJIM LE-TEFILATEJNU.
AVINU MALKEJNU, ZACHOR KI AFAR ANACHNU.
AVINU MALKEJNU, ASE LEMAAN SZIMCHA HAGADOL, HAGIBOR, WE-HANORA SZENIKRA ALEJNU
(Nasz Ojcze, nasz Krolu, zgrzeszylismy wobec Ciebie.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, nie mamy innego krola procz Ciebie.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, pomoz nam przez wzglad na Ciebie samego.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, obdaruj nas dobrem w Nowym Roku.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, zachowaj Twe dzieci bezpieczne od chorob i przemocy, glodu i przesladowan.
Nasz ojcze, nasz Krolu, zniwecz wszelkie opresyjne prawa przeciw nam.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, zniwecz postanowienia wrogow naszych.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, trzymaj z dala od nas kazdego zloczynce.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, zamknij usta oskarzycielom i zdrajcom.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, oddal od nas smierc, wojne, glod, niewole i kazda nedze od oddanych Ci dzieci Twoich.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, powstrzymaj zgubne choroby od narodu Twego.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, przebacz i odpusc nam nasze winy.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, zmaz i usun wystepki nasze sprzed oczu Twoich.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, przez litosc Twoja zmyj wszelkie slady naszych bledow.
Nasz ojcze, nasz Krolu, pozwol nam w skrusze wrocic przed Oblicze Twoje.
Nasz ojcze, nasz Krolu, zeslij uzdrowienie chorym ludu Twego.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, znies potepiajace nas wyroki.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, pamietaj o nas dla dobra naszego.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, umiesc nas w Ksiedze Zycia szczesliwego.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, umiesc nas w Ksiedze ocalenia i zbawienia.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, umiesc nas w Ksiedze zycia dostatniego.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, umiesc nas w Ksiedze Zaslug.
Nasz Ojcze, nasz Krolu, zapisz nas w Ksiedze Przebaczenia i Ulaskawienia.)

Modlitwe Avinu Malkejnu zasadniczo wyspiewa w Synagodze Kantor. Zgromadzeni odpowiadaja co kilka wersow - zaleznie od prowadzenia przez Kantora - nastepujace slowa, ktore zazwyczaj spiewa sie 2 razy:

AVINU MALKEJNU! CHANEJNU WA-ANEJNU, AVINU MALKEJNU CHANEJNU WA-ANEJNU KI EJN BANU MAASIM. ASE IMANU CEDAKA WA-CHESED, ASE IMANU CEDAKA WA-CHESED WE-HOSZIJEJNU.
(Nasz Ojcze, nasz Krolu, odpowiedz nam , nasz Ojcze, nasz Krolu odpowiedz nam wedlug Twego milosierdzia, bo brak w nas dobrych czynow; postap z nami z laskawoscia i miloscia, postap z nami z laskawoscia i miloscia i wybaw nas)

Miriam

I jeszcze jedna, bardzo prosta modlitwa swiateczna, ktorej byc moze nie znacie...

EJN KE-ELOHEJNU - NIKT NIE JEST JAK NASZ BOG

EJN KE-ELOHEJNU, EJN KA-ADONEJNU,
EJN KE-MALKEJNU, EJN KE-MOSZIJEJNU.

MI CHE-ELOHEJNU, MI CHA-ADONEJNU,
MI CHE- MALKEJNU, MI CHE-MOSZIJEJNU.

NODE LE-ELOHEJNU, NODE LA-ADONEJNU,
NODE LE -MALKEJNU, NODE LE-MOSZIJEJNU.

BARUCH ELOHEJNU, BARUCH ADONEJNU,
BARUCH MALKEJNU, BARUCH MOSZIJEJNU.

ATA HU ELOHEJNU, ATA HU ADONEJNU,
ATA HU MALKEJNU, ATA HU MOSZIJEJNU.

ATA HU SZE-HIKTIRU AWOTEJNU LEFANEJCHA ET K'TORET HA-SAMIM.

Nikt nie jest, jak nasz Bog, nikt nie jest jak nasz Pan,
nikt nie jest jak nasz Krol, nikt nie jest jak nasz Zbawca.

Kto jest jak nasz Bog, kto jest jak nasz Pan,
kto jest jak nasz Krol, kto jest jak nasz Zbawca?

Skladamy Ci podziekowania, nasz Boze, dziekujemy Ci nasz Panie,
dziekujemy Ci, nasz Krolu, dziekujemy Ci nasz Zbawco.

Blogoslawiony jest nasz Bog, Blogoslawiony jest nasz Pan,
blogoslawiony jest nasz Krol, blogoslawiony jest nasz Zbawca.

Tys naszym Bogiem, Tys naszym Panem,
Tys naszym Krolem, Tys naszym Zbawca.

Ty jestes Tym, przed Ktorym nasi przodkowie skladali wonne kadzidlo.

Miriam

Zwyczajem jest, ze w Rosz Haszana studiujemy czterorozdzialowy Traktat z Miszny 'Rosz Haszana' - po wieczornym posilku i nastepnie podczas Pierwszego Dnia Swieta.
Niektorzy studiuja jeden rozdzial do kazdego z czterech swiatecznych posilkow.

Traktat ten odnosi sie bezposrednio lub posrednio do tematyki rozpoczynajacego sie roku. Na poczatek podaje liste roznych poczatkow roku w kalendarzu Zydowskim. Podobne jest to nieco do kalendarza swieckiego, gdzie 1 stycznia jest Nowy Rok, zakonczenie roku finansowego wypada w czerwcu, a poczatek roku szkolnego - we wrzesniu.

Traktat omawia tez obszernie problem wyznaczania Rosz Chodesz, poczatku miesiaca zwiazanego z ukazaniem sie nowego ksiezyca. Tora wymaga, by ogloszenie Rosz Chodesz przez Bejt Din poprzedzalo zeznanie dwoch swiadkow. ktorzy dostrzegli nowy ksiezyc. Traktat niniejszy opisuje, jak wygladalo to w praktyce, oraz - w jaki sposob informacje przekazywano mieszkancom Izraela i Diaspory. Od dokladnosci rozpoznania Rosz Chodesz zalezalo obchodzenie Swiat, z reguly przypadajacych w scisle okreslony dzien w kalendarzu Zydowskim (za wyjatkiem Szawuot, ktore zaczyna sie zawsze w 50-tym dniu po Pesach...)

W rozdzialach 3 i 4 zapoznamy sie z problematyka modlitw oraz decia w szofar w Rosz Haszana.

Zacznijmy wiec nasze studiowanie...
------------------------------------------------------
ROZDZIAL I

1. 'ARBAA RASZEJ SZANIM HEM.'
Mamy 4 noworoczne dni:
- Pierwszego NISSAN jest nowy rok zliczania lat krolowania wladcow Zydowskich oraz dla ustalania porzadku Swiat.
- Pierwszego ELUL jest nowy rok dla ustalenia dziesieciny ze zwierzat. Rabbi Elazar i Rabbi Szimon powiadaja: 'to jest pierwszego Tiszri.'
- Pierwszego TISZRI jest nowy rok (Rosz Haszana) dla odliczania Lat Szabatowych i dla Lat Jubileuszowych, sadzenia (drzew) i warzyw.
- Pierwszego SZWAT jest nowy rok drzew - zgodnie ze slowami Beit Szammaja. Bejt Hillela powiada: 15 tego (miesiaca).

2. 'BEARBAA F'RAKIM HAOLAM NIDON...'
Czterokrotnie (w roku) swiat jest osadzany:
na Pesach - dla zboz
na Szawuot - dla owocow drzew
na Rosz Haszana - cokolwiek chodzi po ziemi, przechodzi przed NIm jak mlode owce, jak jest powiedziane (Ps 33:15): 'Kto formuje serca ich wszystkich, Kto rozumie ich wszelkie uczynki';
a w Swieto (tzn. Sukkot) sa osadzani w sprawie wody

3. 'AL SZISZA CHADASZIM...'
Na kazdy z 6 miesiecy, poslancy obwieszczaja publicznie:
na Nissan, z powodu Pesach
na Aw, z powodu Postu
na Elul, z powodu Rosz Haszana
na Tiszri, z powodu ustalenia Swiat
na Kislew, z powodu Chanuki
na Adar, z powodu Purim
Gdy istniala Swiatynia, obwieszczali tez na Ijar, z powodu Drugiego Pesach.

4. 'AL SZENEI CHADASZIM...'
Na kazdy z 2 miesiecy swiadkowie mogli sprofanowac Szabat (przez przekroczenie odleglosci Szabatowej dozwolonej do przejscia): na Nissan i na Tiszri, ktore poslancy obwieszczali Syrii, aby mogli tam ustalic Swieta. I gdy istniala Swiatynia, dozwolona byla profanacja Szabatu nawet na te wszystkie miesiace, z powodu koniecznosci okreslania czasu na skladanie ofiar.

5. 'BEJN SZENIRA WAALIL...'
Gdy (nowy ksiezyc) byl oczywiscie widoczny, lub gdy to nie bylo jednoznacznie oczywiste, mogli sprofanowac Szabat z tego powodu. Rabbi Jose powiada: 'Gdy to bylo jasno widoczne, nie mogli z tego powodu profanowac Szabatu.'

6. 'MAASE SZEAW'RU JOTER...'
Zdarzylo sie, ze ponad 40 par swiadkow przechodzilo (w ich drodze do Bejt Din) i Rabbi Akiwa zatrzymal ich w Lod. Rabban Gamaliel wyslal mu wiadomosc: 'Jesli zatrzymujesz publicznie, kladziesz przeszkode na ich sciezce na przyszlosc.'

7. 'AW UWNO SZERAU...'
Ojciec i jego syn, ktorzy widzieli nowy ksiezyc, powinni isc (do Bejt Din).
Nie dlatego, ze moga byc razem uznani za dwoje swiadkow (swiadkowie nie mogli byc spokrewnieni), lecz dlatego, iz jesli jeden z nich bedzie zdyskwalifikowany, drugi moze byc para dla innego (swiadka).
Rabbi Szimon powiada: Ojciec i jego syn, i wszelcy krewni kwalifikuja sie do zeznania o nowym ksiezycu.
Powiedzial Rabbi Jose: Zdarzylo sie, ze lekarz Towja widzial nowy ksiezyc w Jerozolimie - on, jego syn i jego wyzwolony niewolnik; Kaplani zaakceptowali jego i jego syna, a wykluczyli jego niewolnika. Lecz gdy przybyli przed Bejt Din, ci zaakceptowali jego i jego niewolnika, a odrzucili (zeznanie) jego syna.

8. 'ELU HEN HAPESULIN:....'
Nastepujacy nie kwalifikuja sie jako swiadkowie:
-gracz w kosci (zawodowy hazardzista),
-lichwiarze (i dajacy i pozyczkobiorca),
-golebiarze (nie ma jasnosci, czy chodzi o wystawiajacych golebie na wyscigi i tak zarabiajacych na hazardzie, czy o zwabiajacych do klatek dzikie golebie),
-produkujacy w Roku Szabatowym
-i niewolnicy.
To jest zasada: Jakiekolwiek zeznanie od kobiety jest nieuznawane, sa one takze nieuznane w tym (przypadku).

9. 'MI SZERAA ET...'
jesli ktos dostrzegl nowy ksiezyc, lecz nie moze isc, moga przywiezc go na osle, a nawet w lozu. A jesli czeka ich zasadzka, moga uzbroic sie w kije, a jesli to dluga wedrowka, moga zabrac zywnosc w rece, poniewaz podrozuja dniem i noca, wolno im sprofanowac Szabat i isc naprzod by zlozyc swiadectwo o nowym ksiezycu, jak jest powiedziane (Wajikra 23:4): 'Oto sa wyznaczone czasy od Boga...ktore powinienes oglosic w ich ustalonym czasie.'
-----------------------------------------------------------------
ROZDZIAL II

1. 'IM EJNAN MAKIRIN OTO...'
Jesli (Bejt Din) nie zna go (swiadka), wysylaja innych (dwoch swiadkow) z nim, dla potwierdzenia go. Pierwotnie akceptowano swiadectwo kazdego o nowym ksiezycu, ale z powodu tego, ze odstepcy szkodzili, Medrcy ustanowili,iz Beht Din nie powinien przyjmowac swiadectwa, jak tylko od ludzi znanych.

2. 'BARISZONA HAJU MASIJIN MASUWOT.'
Pierwotnie uzywali swiatel pochodni, lecz po szkodzie uczynionej przez Kutjan (byli to nieZydzi sprowadzeni przez Asyryjczykow w miejsce uprowadzonych 10 Pokolen. Dokonali konwersji, ktora byla kwestionowana. Znani jako sekta Samarytan), zarzadzono, ze poslancy powinni oglaszac.

3.'KEJCAD HAJU MASIJIN MASUWOT?'
Jak zapalali pochodnie? Przynosili dlugie cedrowe polana, trzciny, aromatyczne drwa oraz skrawki wlokna lnu. Ktos wiazal je razem z uzyciem sznura, wspinal sie na szczyt gory, zapalal i kolysal pochodnia do tylu i przodu, w gore i w dol, dopoki nie dostrzegl swego kolegi robiacego to co on na szczycie drugiego wzniesienia; i tak samo na szczycie trzeciej gory.

4. 'UMEAJIN HAJU MASIJIN MASSUWOT?'
A gdzie zapalali pochodnie? Z Gory Oliwnej do Sartawy, z Sartawy do Grofina, z Grofina do Chawran, z Chawran do Bejt Biltin. Z Bejt Biltin nie odchodzili, lecz sygnalista machal pochodnia do tylu i do przodu, w gore i w dol, dopoki nie dostrzegal calej Diaspory przed soba jak jedna mase ogni.

5. 'CHACUR G'DOLA HAJTAH BIRUSZALAJIM...'
W Jerozolimie byl wielki dziedziniec zwany Bejt Jaazek, i tu zbierali sie wszyscy swiadkowie, a Bejt Din przesluchiwal ich tu i wystawial dla nich wielka uczte, aby byli przyzwyczajeni przychodzic. Pierwotnie nie odchodzili stad przez caly dzien. Wtedy Rabbi Gamaliel Starszy ustanowil, ze powinno byc im dozwolone przejsc 2 tys. kubitow w kazdym kierunku. I nie tylko swiadkom, ale tez poloznym spieszacym z pomoca by odebrac porod, i spieszacym by ratowac ludzi z ognia, lub od ataku wojska, lub od powodzi lub spod zawalonego budynku - oni sa uznawani jak mieszkancy miasta i maja prawo przejsc 2 tys. kubitow w kazda strone.

6. 'KEJCAD BOD'KIN ET HAEDIJM?'
Jak przesluchuje sie swiadkow? Ta para, ktora przybyla pierwsza jest wypytywana pierwsza; i starszy jest przyprowadzany a oni mowia do niego: 'Powiedz, jak postrzegasz ksiezyc - znajdujacy sie naprzeciw slonca, czy daleko od slonca? Po jego polnocnej,czy poludniowej stronie? Jak duzy byl? I jaka droga zachodzil? I jak dalekie to?
Jesli odpowiedzial: 'naprzeciw slonca', nie rzekl nic. Wtedy sprowadzano drugiego swiadka i wypytywano go. jesli ich slowa okazaly sie zgodne,ich swiadectwo jest wazne. A pozostale pary swiadkow pytali tylko o glowne punkty; nie dlatego ze Bejt Din potrzebowal ich, ale poniewaz nie powinni czuc sie zawiedzeni, poniewaz powinni byc przyzwyczajeni do przybycia.

7. 'ROSZ BEJT DIN OMER:.....'
Przewodniczacy Bejt Din powiada: 'Jest uswiecone'. A wszyscy ludzie odpowiadali po nim: 'Jest uswiecone', 'Jest uswiecone!'
Czy nowy ksiezyc pojawial sie w spodziewanym czasie, czy nie bylo to pojawienie sie w czasie spodziewanym, uswiecali dzien.
Rabbi Elazar bar Cadok powiada: 'Jesli to nie bylopojawienie sie w oczekiwanym czasie, nie uswiecali, dlatego, ze juz bylo uswiecone przez Niebiosa.'

8. 'DEMUT CUROT LEWANOT HAJU...'
Rabban Gamaliel mial modele ksiezyca na tablicy na scianie w jego gornej komnacie, ktore pokazywal prostym ludziom mowiac: 'Widziales ksiezyc taki jak ten, czy jak tamten?'
Zfarzylo sie, ze 2 swiadkow przybylo i powiedzieli: 'Widzielismy to rankiem na wschodzie i wieczorem na zachodzie'. Rabbi Jochanan ben Nuri rzekl: 'Sa oni falszywymi swiadkami'. Lecz gdy przybyli do Jawne, Rabban Gamaliel zaakceptowal ich. Przy innej okazji 2 swiadkow przybylo i rzekli: 'Widzielismy to w jego spodziewanym czasie'. Lecz noca dodanego dnia to sie nie ukazalo; i Rabban Gamaliel zaakceptowal to. Rabbi Dosa ben Harkinas powiedzaial: 'Oni sa falszywymi swiadkami. Jak moga zaswiadczac, ze kobieta urodzila,a nastepnego dnia jej brzuch jest po jej zeby?
Rabbi Jehoszua odparl mu: 'Zgadzam sie z twoim argumentem'.

9. 'SZALACH LO RABAN...'
Rabban Gamaliel wyslal wiadomosc do niego (rabbiego Jehoszui): 'zarzadzam, abys przybyl do mnie z twa laska i pieniedzmi w dniu gdy wg twoich obliczen wypadnie Jom Kippur.'
Rabbi Akiwa poszedl i znalazl go (r. Jehoszue) zaklopotanego, tak wiec rzekl mu: 'Moge wyjasnic ze cokolwiek Rabbi Gamaliel slusznie czynil, o tym powoada (Wajikra 23:4): To sa slowa Boga, Swiete Zwolania, ktore powinienes oglosic - czy oglaszane w ich spodziewanym czasie, czy nie w ich oczekiwanym czasie, nie mam innych Swiat, jak te.'
Rabbi Jehoszua przybyl do Rabbiego Dosa ben Harkines, ktory rzekl mu: ' Jesli sprobujemy ponownie przemyslec decyzje Bejt Dinu Rabbiego Gamaliela, wtedy musimy ponownie rozwazyc decyzje kazdego bejt Dinu, jaki powstal od dni Moszego po dzis dzien, Jak powiada (Szemot 24:9): 'Przybyli Mosze i Aharon, Nadaw i Awihu, i 70-ciu Starszych Izraela.' Dlaczego imiona Starszych nie sa wyraznie wzmiankowane? - Tylko by nauczyc nas, ze kazdych trzech ludzi, ktorzy powstaja jakoBejt Din dla Izraela, sa uznawani jak Bejt Din Moszego'.
Wtedy Rabbi jehoszua wzial swa laske i swe pieniadze w swa reke i poszedl do Jawne do Rabbiego Gamaliela, w dniu w ktorym zgodnie z jego rozeznaniem wypadal Jom Kippur.
Rabbi Gamaliel wstal i ucalowalgo w glowe i rzekl do niego: 'Przybywaj w pokoju, moj mistrzu i moj zwolenniku! Moj mistrzu w madrosci, a moj zwolenniku - gdyz zaakceptowales me slowa.'

Mosze

Mosze